Annette en Ton fietsen

Van mezelf weet ik dat ik mijn mening nogal stellig kan verkondigen. Maar ik ben wel bereid, denk ik, om die mening bij te stellen wanneer anderen een goed verhaal hebben. Maar alles werd anders toen ik de mevrouw ontmoette. Nou ja, ontmoette, ik kreeg met haar te maken. De mevrouw zoals ik haar noem, is de stem die ik hoor bij Google Maps in de navigatie-modus. Zij vertelt mij dus hoe ik moet rijden met de auto om te komen waar ik gezegd heb te willen komen. En ik doe dus gewoon wat zij zegt. Ik vraag niet om argumenten en als ik denk het beter te weten, ben ik toch geneigd naar haar te luisteren. En dat is eigenlijk best raar. Ik ben als automobilist opgegroeid met ANWB-borden en hun buitenlandse equivalenten. Daarop staat in ieder geval de richting aangegeven en vaak ook hoe ver je nog moet. Die borden worden nog steeds gebruikt. En dat wil nog wel eens wringen met de aanwijzingen van de mevrouw. Zo reed ik een paar dagen geleden door Parijs. Altijd weer een feestje. Wij reden op enig moment op de A86, richting Bordeaux, waar we ook daadwerkelijk naar toe wilden. Twee rijstroken gaan die kant uit. Twee anderen buigen naar links en één andere buigt naar rechts. Allemaal volgens de borden. Dan zegt de mevrouw dat ik rechtdoor moet op de A3. Dat zijn de 2 stroken die naar links gaan. Met geen mogelijkheid kan ik nog op een van die twee stroken terechtkomen zonder mijzelf aan enorme gevaren bloot te stellen. Ik blijf dus maar op de A86. Maar ik voel me wel schuldig en reageer dat ook af op de mevrouw: kan zij niet wat eerder richting aangeven? Dit is toch belachelijk! Ik wil me net schikken in mijn lot (gewoon de borden volgen…) als de mevrouw zegt dat ik rechts aan moet houden. Ook dat is de A3. Maar dan de andere kant uit. Nu breekt mijn klomp. Maakt de richting dan niks meer uit, als ik maar niet de borden “Bordeaux” volg? Ik geef de mevrouw de volle laag en blijf lekker op de A86. Uiterlijk stoïcijns, innerlijk behoorlijk borrelend. Vervolgens blijkt mijn keuze om ouderwets de borden te volgen een prima keuze. En eerlijk is eerlijk, de mevrouw schikt zich probleemloos in die keuze en vertelt me hoe het volgens haar vanaf nu verder moet.

De jaarlijkse kaasmarkt in Tabúa. Deze houden we er in!

In de tijd dat de mevrouw nog niet bestond, was het overigens ook niet makkelijk. De ANWB-borden gaven wel de richting aan, maar dan meestal alleen het volgende dorp. Of soms alleen dichtbij én heel ver weg. Zo kun je in Frankrijk in elk dorp wel een bord vinden waarop je kunt zien hoe je naar Parijs moet. Maar als je daar niet naar toe wil wordt de informatievoorziening karig. Voor een reis van pakweg Rheezerveen naar Vale de Além moest je dus een stel landkaarten kopen. En er voor zorgen dat er iemand naast je zat die met die kaarten overweg kon. En vooral dat laatste was lastig. Mijn relatie heeft juist op vakantie nog wel eens onder druk gestaan. Fietsvakanties waren onze redding. En dat brengt me terug naar de mevrouw. Die wil nog wel eens stiekem wisselen van de route voor de auto naar de route voor de fiets. Zo heeft ze me wel eens zonder blikken of blozen een fietspad opgestuurd. Gelukkig zag ik op tijd dat onze auto daar te breed voor was. Of ze denkt dat ik tolroutes wil vermijden. Het kan aan mijn dikke vingers liggen, maar soms twijfel ik aan de mevrouw. Het is altijd beter om boos te worden op de mevrouw dan op de vrouw. Op die manier heeft haar komst mogelijk mijn huwelijk gered. En waarschijnlijk wel meerdere….

Het verbrande kantoor van een varkensfokkerij. Ik wil hier nog eens rustig gaan neuzen. 

Inmiddels heb ik ook de flexibiliteit van de mevrouw leren waarderen. Je kunt haar laten weten wat er niet juist is of wat er ontbreekt aan haar informatie. Zo wonen wij in een zeer klein gehuchtje. Drie huizen om precies te zijn, waarvan er één bewoond is. Het onze. Er zijn ook 2 straten. Wij zelf wonen aan een steeg (Travessa do Vale de Além) en net voor ons huis kun je rechtsaf de enige straat in (Rua de Vale de Além). De steeg eindigt waar wij wonen. De straat is slechts begaanbaar voor een hoog op de wielen staande vierwielaangedreven auto. Maar de mevrouw kende straat noch steeg. En dan zijn er meteen ook allerlei pakjesbezorgers die niet weten waar ze ons moeten zoeken. Want ook hun mevrouw weet niet waar ze het moet zoeken. En dat is vervelend. Dus heb ik via de app aan de mevrouw uitgelegd dat er in Alagoas een zijstraat is, Rua do Paraiso, die uitkomt op de Rua Maria do Carmo Duarte, alwaar je meteen rechts je keuze kunt maken uit de Travessa of de Rua van Vale de Além. En zie, na een aantal dagen bedenktijd, werden mijn aanvullingen geaccepteerd door de mevrouw. Ze weet ons nu dus te vinden. Wat echter blijft, is dat de mevrouw een Nederlandse mevrouw is met nul taalgevoel. Dus als ze mij vertelt welke afslag ik moet nemen, moet ik vooral letten op de richting en niet op de straatnaam. Daar is buiten Nederland meestal geen touw aan vast te knopen. Er blijft dus nog iets te wensen over als het om de mevrouw gaat.

Keuken in wording.

Een kort en koud intermezzo in Nederland.

Het is makkelijk om op ambtenaren te mopperen. Te makkelijk. Dus daar doen we niet aan mee. Maar af en toe loop ik tegen dingen aan waarbij ik denk: “Gôh, kan dat niet anders?” Zo ook vorige week. Zoals je weet hebben we een huis gekocht zonder woonvergunning. En dat is raar, want eigenlijk kan dat niet. Behalve dan bij een rechtbankverkoop, zoals bij ons het geval was. Maar dat betekent dat we nog wel een keer een woonvergunning moeten aanvragen. Eerst dacht ik dat het verstandig zou zijn om te wachten tot we in ons huis al de gewenste aanpassingen hebben aangebracht. Maar dat leek op een gegeven moment minder slim. Binnen de muren van je huis mag je alles doen, maar als je aan de buitenkant iets verandert, bijvoorbeeld een raam er bij, dat moet er een project gestart worden. En dat duurt even. Dus lijkt het verstandig eerst maar eens een woonvergunning te regelen en dan daarna te kijken wat we nog officieel via een project gaan doen en wat iets minder officieel. Dus tijd voor een afspraak met de gemeente. Maria João, onze advocaat, gaat de afspraak regelen en komt er zelf ook bij zitten. Wel zo fijn.

Wij op vrijdagmiddag naar de Câmara (de gemeente). Daar hebben ze 3 loketten, met meestal meer mensen achter de loketten dan ervoor. Dus dat gaat snel. Omdat Maria João verlaat is, gaan we alvast naar een loket. We vertellen dat we een afspraak hebben voor de aanvraag van een woonvergunning. Maar we weten niet met wie. Dat weet alleen Maria João. De mevrouw van het loket gaat bellen. Maar dat blijkt nog niet zo eenvoudig. Uiteindelijk komt er een jongeman naar ons toe. Hij weet alleen ook niet precies wat de bedoeling is. Maar hij gaat het navragen. En ja, de afspraak is gevonden. Die is alleen met een collega gemaakt die nu op vakantie is. Gelukkig komt op dat moment Maria João binnen. En dan gaat het beter. Er komt nog een mevrouw bij van de Câmara. Ze heeft een brief uit 2013 opgediept uit de archieven. Daarin staat dat door een architect vastgesteld moet worden of het huis en de aanwezige tekeningen met elkaar in overeenstemming zijn. Én dat het huis eerst nog geschilderd moet worden. Die brief kennen we. Volgens Maria João konden we die weggooien. Want die was achterhaald. Maar dat vindt de mevrouw van de Câmara niet. Zij maakt ons (vooral Maria João) duidelijk wat er nu moet gebeuren. Wij moeten terug naar het loket. Wij moeten de officiële kadastrale akte overleggen, daarmee de aanvraag op onze naam laten zetten en dan gaan verven. Dat klinkt simpel. Maar. Voor de kadastrale akte moet je eerst een aanvraag indienen bij het Kadaster, dan 15 euro betalen, en dan krijg je na een paar dagen toegang tot je akte. Dan moet je weer naar het loket komen, de aanvraag voor de woonvergunning op jouw naam laten zetten en 25 euro betalen. En je moet tussendoor een architect vragen om de staat van het huis te beoordelen. Maria João heeft daar wel een suggestie voor: architectenbureau Vilargus. Want die hebben goede contacten met de Câmara. Dat is gunstig. En ze kennen ook het huis omdat ze ooit al tekeningen hebben gemaakt van het huis in de huidige staat. Inderdaad, toen in 2013, als basis voor de brief die ook nu weer op tafel ligt. Nu was ik geneigd om dan maar met Vilargus te bellen voor een afspraak, maar Maria João weet iets beters. “Kijk, ze zitten daar, net voorbij het plein”, wijst ze als we weer buiten staan, “ik zou er gewoon nu even langs lopen”. En dan wordt het leuk.

Wij stiefelen de trap op naar de eerste verdieping, kloppen aan en worden binnen gewenkt. Ik leg uit wat mijn vraag is. De architect spreekt goed Engels en kan zich het huis herinneren. Ook weet hij dat we al eerder met elkaar aan de telefoon gesproken hebben. Dat helpt. Vervolgens meldt zich ook een vrouwelijke collega. Zij hoort dat we het hebben over het huis van Fátima. Dat klopt. Dat huis kent ze goed. Ze kwam er altijd als er een varken geslacht moest worden. Nou, dat kan kloppen, we hebben ook een oude varkensschuur in de tuin. Alleen zonder varkens. Dan komt ook de nestor van Vilargus de kamer binnen. Ook hij kent het huis. Hij wil weten hoe wij een huis zonder woonvergunning konden kopen. Dat leggen we uit. En dan gaat het over het vervolg van het proces. Er is enige onduidelijkheid als ik vertel dat wij een voorlopige woonvergunning krijgen als wij het huis beloven te schilderen. Dat heb ik verkeerd begrepen, zegt de nestor. Wij krijgen een vergunning om het huis te schilderen. Pas als dat gebeurd is kunnen we de definitieve woonvergunning krijgen. Maar, zegt de nestor, dan moet je ook een vaste telefoonlijn hebben. “Hûh”, zeg ik, “die hebben we niet. En die hoef ik ook niet. En er ligt sowieso geen telefoonkabel naar ons huis.” Dat maakt niet uit, het moet. “Maar”, zegt de nestor, “dat is geen probleem. Hiernaast zit de MEO, daar kun je een contract afsluiten voor een jaar. Je krijgt dan een vast telefoonnummer, ook als je geen lijnverbinding in je huis hebt. Je betaalt 12 euro per maand. Het contract loopt één jaar. En daarmee kun je je woonvergunning aanvragen”. Sommige problemen zijn zo makkelijk op te lossen. En dat lukt hier wonderbaarlijk goed. Het zou mij er bijna toe verleiden om al die regels maar te accepteren. Maar een klein stemmetje in mijn hoofd blijft zeggen: “Gôh, kan dat niet anders?”

Een van de grote voordelen van niet meer werken is dat je geen wekker meer hoeft te zetten. Dat voorrecht heb ik echter in moeten leveren toen we besloten te gaan verbouwen met Zé Manel. Zé komt stipt om 8 uur aan rijden in zijn 30 jaar oude Toyota Hi-Lux. En soms iets minder stipt: hij stond een keer al om 7:15 op de stoep. Want ja, “ik had niks meer te doen in bed.” Dus het is noodzaak dat we ook echt om 7 uur opstaan. Maar ook dit nadeel is niet alleen nadelig. Ik heb het weekend-gevoel terug! Want dan hoef ik geen wekker te zetten. Zo ook deze zondag. Na een rustig ontbijt, een kopje koffie en wat aanteuten, wilden we een wandelingetje in de buurt maken. Ik probeer namelijk de omgeving te verkennen door steeds weer een aantal van de vele paden te proberen. Dat leidt steevast tot verrassingen. Zo ook deze zondag. We waren amper de deur uit of we hoorden een paar schelle stemmen die behoorlijk tegen elkaar ingingen. Portugese vrouwen hebben de gewoonte om op een toon te praten die we in Nederland bewaren voor ruzies. Dat is elke keer weer wennen. Gelukkig schalde er al snel een lach, die er op duidde dat er ook deze keer geen sprake was van ruzie. Als ik de bocht omloop bij ons beneden zie ik de 2 vrouwen. Alice, onze onderbuurvrouw, ken ik. Zij praat tegen een bijzondere verschijning. Tegenover haar staat een vrouw van ongeveer 1.45 meter groot. Haar kleding is zoals ik die hier vaker zie. Oud, versleten en her en der gewoon kapot. Van de 1.45 meter is ongeveer 1.20 meter zichtbaar. Zo ongeveer tot en met haar mond Daarboven is alles bedekt. Door een enorme bundel kruiden en grassen. Samengebonden en op haar hoofd geparkeerd. Bij navraag blijkt dat voor haar konijnen te zijn. De vrouw is Salineira, de moeder van Zé Manel. Ze woont in Alagoas, dat ligt net onder ons gehuchtje. Hoe oud ze is, weet ik niet. Maar Zé is 58. Dus ze zal niet ver van de 80 zijn.

Na een korte babbel laten we de dames met rust en lopen verder naar beneden. Ik wil even kijken bij een half afgebouwd huis, ongeveer halverwege de weg van Sarnadela naar Vale de Além. Dat huis is neergezet door de oom van Alda, die ook in Alagoas woont. Hij is overleden voor hij het af kon maken. Volgens Zé is het gekocht door een Marokkaan. Nu hebben wij daar een half jaar lang geen enkele beweging gezien, maar een paar weken terug flakkerde er ’s avonds licht op uit een raam op de eerste verdieping. Alsof er een vuurtje werd gestookt. En dat maakt nieuwsgierig. Als we aan komen lopen zien we wat beweging aan de zijkant van het huis. Daar is een man iets aan het doen. We zeggen vriendelijk goedendag en dan komt hij naar ons toe. Ja, dit huis is van hem en hij is hier aan het werk. Hij legt uit dat hij Marokkaan is, maar wel Berber. En dat is toch echt iets anders dan Arabier. Daarna vraagt hij of we het huis willen zien. Nou, graag. Via een berg zand met grind klauteren we naar het begin van de betonnen trap. Deze leidt, zonder reling, naar een platform dat uitkomt bij wat ooit de voordeur moet zijn. Nu is er alleen de deuropening. Alles is overal nog open. Geen ramen of deuren. Het is allemaal kaal beton. Hij is bezig om, geheel alleen, er een echt huis van te maken. Hij werkt in Leiria, zo’n anderhalf uur rijden hier vandaan. En als het kan is hij hier aan het klussen. Vrouw en vijf kinderen wonen nog in Marokko. Tot zijn spijt. Hij heeft een slaapkamer ingericht. Stenen, houten planken en daarop een slaapzak en wat extra dekens. In de slaapkamer staat ook zijn enige verwarming: een gaskachel. Het raam is dichtgemaakt met losse bakstenen met daaroverheen een lap plastic. Licht is er uiteraard ook niet. De enige stroomvoorziening komt van een paar draagbare zonnepaneeltjes. Zijn keuken bestaat uit een gasstelletje in een verder open en koude ruimte. Een slang met koud water is er ook. Een wc nog niet. Nu staat Portugal bekend als een warm land, maar we hebben een paar weken mooi helder weer gehad met matige vorst in de nacht. En dan ligt die man daar op zijn houten planken….. Ik hoop echt dat hij daar eens permanent kan gaan wonen, in een prachtig huis met heel zijn gezin. Dat zal ongetwijfeld ook zijn droom zijn.

Elke dag hoor ik Portugees. Dat is niet raar als je in Portugal woont. Toch is het voor mij een “vreemde” taal. Nog steeds. En dat blijft ook nog wel even, ondanks verwoede inspanningen om ‘m “eigen” te maken. Nu vind ik zelf Nederlands af en toe ook een vreemde taal. Neem nu de verkiezing van het woord van het jaar. Dit jaar was dat het woord “klimaatklever”. Begrijpelijk als je het Nederlandse nieuws hebt gevolgd. Dat “klimaatkleven” was wel even een dingetje. Hoewel ik het verbazingwekkend blijf vinden dat het doel van zo’n actie, aandacht vragen voor de zeer serieuze klimaatproblemen, in het niet valt bij de verontwaardiging over de manier waarop. Als we dat om zouden kunnen draaien waren de acties wellicht helemaal niet nodig. Ik kan me best een wereld zonder “meisje met de parel” voorstellen, maar geen wereld zonder een redelijk klimaat. Maar goed: taal. Ik weet niet of ze ook zo’n verkiezing van “woord van het jaar” in Portugal hebben. Zo ja, dan is dat aan mij voorbij gegaan. Ik zal een woord als klimaatklever ook niet gauw nodig hebben in mijn conversaties hier in de buurt. Laat staan een woord als “swaffelen” (woord van het jaar in 2008). Nu ben ik de enige in ons dorp die in staat zou zijn om te swaffelen. Maar als ik dat al zou willen, dan zou ik het er niet met onze buurvrouw over willen hebben. Dus dat woord mis ik niet zo erg.

Wel zou het fijn zijn om de meer gebruikelijke woorden paraat te hebben. Dat gaat wel steeds beter, maar nog niet goed. Annette heeft tegenwoordig een goed contact met Alice, onze onderbuurvrouw. Zij woont alleen en is blij met onze komst. Annette heeft afgesproken om af en toe met haar te gaan wandelen. Tripjes die er steevast toe leiden dat ze langs wat oude vriendinnen wandelt die in de buurt wonen en waarmee ze veel te bespreken heeft. Wat Annette dan weer helpt om haar woordenschat te verbeteren. En dat is ook nodig. Annette had haar een keer uitgenodigd om ons huis te bekijken. Dat leek haar leuk. Ze kende het niet van binnen. Omdat wij zelf eerst nog een langere wandeling wilde maken had Annette met haar afgesproken dat ze zo rond 15 uur bij ons langs zou komen. Dat was goed. Maar ze was er niet om 15 uur. Ook een kwartier later nog niet. Dus zei Annette: “Ik ga er toch maar even langs, misschien is er iets tussen gekomen. Of misschien heb ik iets niet goed begrepen.” Toen ze bij de buurvrouw aanklopte stond die in vol ornaat klaar, met een paraplu als wandelstok: “We zouden toch om 15 uur gaan wandelen?”

“Tenho tempo.”, zeg ik hier regelmatig. Ofwel: “Ik heb tijd.” En dat is maar goed ook. Ik moet er niet aan denken dat wij zouden moeten emigreren met allebei een volledige baan. Waarom? Tja, verschillende redenen. Ten eerste hebben Portugezen zelden haast, althans hier op het platteland. En dat is een verademing. Meestal. Of, zoals een Vlaamse medecursist (Portugees A1) zei: “Ik zie hier veel overeenkomsten met de verhalen die mijn vader over vroeger vertelde.” Het kan gebeuren dat de persoon vóór jou in de rij bij de kassa nog wat laatste roddels te bespreken heeft met de kassière. Niemand die daar aanstoot aan neemt. Probeer dat komende zaterdag maar eens bij jouw favoriete AH of Jumbo…..

Ten tweede zijn de Portugezen maar beperkt digitaal actief. Ook dat geldt natuurlijk sterker op het platteland dan in de grote stad. Als je op Google gaat zoeken naar een timmerman, kom je bijna altijd op een digitaal telefoonboek terecht, zelden op een website. De meeste timmermannen (of loodgieters, of elektriciens, of….) hebben namelijk geen website. Reclame gaat van mond tot mond. Zo heeft Zé Manuel, onze klusjesman, mij gewezen op Jorge Pinto. Volgens hem een goede timmerman. En ja, we hebben 2 binnendeuren nodig. Dan kun je natuurlijk naar de Leroy-Merlin (een soort Hornbach) gaan, maar het is veel leuker om een lokale vakman te zoeken. Maar net als in Nederland heeft die niet veel tijd. Het orderboek zit vol tot eind oktober hoor ik begin september. Pas dan kan hij een offerte maken. Oké. We hebben geduld, we gaan toch nog een paar weken naar Nederland. Maar ja, half november nóg niks gehoord. Dus er maar weer langs. Dat blijft leuk. Je zou Jorge moeten kennen. Klein, zoals de meeste Portugezen. Maar met een heel vriendelijk gezicht. Lijkt een beetje op Kees Rijvers (voor de jongeren: bekende oud-voetballer én succesvol coach). Als ik de fabriekshal binnenstap waar hij druk bezig is een traphekje te schuren, zie ik een vlaag van herkenning over zijn gezicht trekken. Ik fris zijn geheugen wat verder op. “Oh ja, die Hollanders uit de buurt van Sarnadela”. En “Oh ja, een offerte voor twee binnendeuren”. We kuieren naar het kantoortje. Daarbij lopen we langs een net op maat gebouwde keuken. Ik spreek mijn bewondering uit. Hij laat vol trots zien hoe ingenieus hij een opbergsysteem gemaakt heeft. Mooi die beroepseer. Het opbergsysteem van de administratie is iets minder ingenieus. Ergens moet dat handgeschreven briefje toch liggen met de maten die we hadden doorgegeven. En onze contactgegevens. Niet te vinden. Maar ja, zijn vrouw is dan ook van de administratie. En die is er even niet. Na nog vergeefs een aantal ordners opengeslagen te hebben, geeft Jorge het op. Hij gaat zijn vrouw bellen. Zij weet meteen waar het over gaat. Telefonisch wordt Jorge naar de juiste map geleid. Hij hoeft maar drie keer de hele map door te bladeren om het briefje te vinden. De blijdschap is er niet minder om (maar ook niet meer). Goed nieuws voor mij: dit moet binnenkort lukken. Maar ben ik zeker van de maten? Ja. Maar moet hij toch niet even langskomen om zelf te meten? Ach, doe maar. Hij zal bellen wanneer het kan. Oké? Oké! En zowaar. Hij belt, komt meten en gaat aan de gang. Twee weken later hebben we een paar mooie binnendeuren. Van pinho Portugués, handgemaakt. Al met al was de doorlooptijd zo’n 3 maanden. En ben ik ik 3 keer langs gegaan. Maar dan heb je ook wat!

Ten derde: slechts papier telt bij de overheid. Letterlijk een papieren werkelijkheid. Zo moesten wij deze week ook langs bij de Segurança Social (zeg maar de SVB). We moeten namelijk een verzekeringskaartje hebben voor de gezondheidszorg. Mario, assistent medewerker, heeft ons al eerder geholpen. Dus hij kent ons nog. We kunnen zonder afspraak langs komen. Fijn. We hebben, mede dankzij hem, inmiddels een nummer dat bevestigt dat we aangesloten zijn bij de publieke gezondheidszorg (de Serviço Nacional de Saúde). Om dat te bereiken moesten we eerst een nummer hebben van de Segurança Social (dus via Mario). Maar voor dat nummer moesten we eerst ingeschreven zijn als belastingplichtige bij Finanças (de Belastingdienst). Wel eerst een afspraak maken….. En voor dat nummer was weer vereist dat je ingeschreven staat als inwoner van de Cámara Municipal de Arganil (de gemeente). Maar daarvoor moet je eerst een papieren bewijs halen bij de Junta de Freguesia (de deelgemeente waar je je gevestigd hebt). En dan moet de Presidente van de Junta wel aanwezig zijn. Want die moet zijn handtekening zetten. Je begrijpt dat dat allemaal wat tijd vraagt. Inmiddels hebben wij een map vol met officiële papieren. De een nog mooier dan de ander. Maar dan nog. We waren deze week dus weer bij Mario. Die al onze papieren al een keer gekregen heeft om ons aan een nummer van de Segurança Social te helpen. Optimistisch stapten we binnen bij Mario. “We willen graag een kaart aanvragen voor de gezondheidszorg”. Dat kan,” zegt Mario, “maar dan heb ik wel de volgende papieren nodig….” en er volgt een opsomming van alles wat we al een keer hebben aangeleverd. Mario heeft al die papieren al ergens, “ja, maar voor deze aanvraag heb ik ze weer nodig….”. Vriendelijk lachend nemen we afscheid van Mario. Voor nu. “Té logo!”. Zeggen ze hier. Tot later. Gelukkig hebben we de tijd.

Een dorp. Wat is eigenlijk een dorp? Vale de Além, waar wij nu wonen heeft 5 huizen. Waarvan 3 bewoond. En niemand is jonger dan 60. Onder ons dorp ligt Alagoas. Met ongeveer 10 huizen. Daar wonen sinds kort Ismael en Fatima. Ruim beneden de 50. En daaronder ligt Sarnadela. Met misschien wel 70 huizen! En 2 cafés. Te weten het Alzheimer Café en het café van José. José kennen wij van de grofvuilophaaldienst van onze deelgemeente (freguesia), Pombeiro da Beira. Hij kwam op verzoek kijken wat wij allemaal aan grofvuil hadden. Best veel. Dat zouden ze allemaal komen ophalen. José kwam een dag eerder voor alles wat van metaal was. Ook best veel. Dat ging niet naar de gemeente maar naar hemzelf. Beetje bijverdienen.

José is ook eigenaar van het café dat geen Alzheimer heet. Café José zeg maar. Hij laat dat uitbaten door 2 jonge mensen, Miguel en zijn vriendin. Miguel blijkt de zoon te zijn van Mario en Cila. Bovenburen van ons in het zeer nabijgelegen Chas Pequenas. Heb ik al verteld hoe we die leerden kennen? Nou, nu dan. Ik was druk bezig onze bomen te ontdoen van braamstruiken. En dat is pittig bij temperaturen boven de 30 graden. Ineens hoorde ik een auto. En dat is een vrij opwindende gebeurtenis bij ons in Vale de Além. Ik zag op het perceel naast ons, een paar meter lager gelegen en bestaande uit een grote schuur en verder niet zo heel veel, een pick-up staan. Daarnaast stond een vrouw van middelbare leeftijd in een traditioneel blauw geruit schort. Ik zwaaien. Zij ook. Ik loop een stuk die kant uit en gooi er geheel naturel een “Boa tarde!” uit. Dat werd enthousiast ontvangen. Ik loop een stuk die kant uit en begin een soort gesprek. Dat is uitdagender dan het klinkt, want mijn Portugees laat nogal te wensen over. Mario en Cila blijken de schuur naast ons te “beheren”. Dat doen zij voor een Portugese vrouw, die getrouwd is met een Engelse man en die vrouw spreekt dus (?) Engels en zij handelt in oude meubelen. Of ik even binnen wil kijken in de schuur? Natuurlijk! De schuur, ongeveer 15 bij 10 meter staat ramvol oude meubels. Sommige de moeite, sommige zeker niet. Dat blijkt ook Mario te vinden. Wat hem betreft kan een aantal banken zo de grofvuilcontainer in. Dat ben ik met hem eens. Maar er staan ook mooie stukken tussen. Sommige hebben nog wat werk nodig, anderen kunnen zo het huis in. Alles is van Marlène. Marlène heeft nóg een opslagplaats annex verkoophal of zoiets. In Arganil. Wat Mario en Cila betreft kunnen we daar nú meteen naar toe. Wat mij betreft niet. Mario legt uit waar het is en hij is daar dinsdag. Dus dan langs komen kan ook. Ik ga op die dinsdag op pad, maar ik heb het toch niet helemaal goed begrepen. Ik zoek een groot huis vlakbij een brug. Dat vind ik wel, 2 zelfs, maar daar verkopen ze geen meubels.

Gelukkig zie ik hen 2 weken later weer. Bij de schuur naast ons. En eerst daar nog achter. Daar staan wat fruitbomen en die onderhouden zij ook. In ruil voor de oogst. Annette maakt ook kennis en hup daar gaan we. Naar Arganil. Met een vaag glimlachje herhaalt Mario elke punt in de routebeschrijving. Het lukt mij uiteindelijk ook uit te leggen waar ik verkeerd ben gegaan. En ja, één verkeerde afslag is voldoende om nooit aan te komen. Het pand, een voormalige discotheek en nog voormaliger een garage, staat in de steigers. Het wordt mooi oranje geverfd. Marlène, met sleutels, laat nog even op zich wachten. Maar dat is de moeite. Niet zozeer Marlène zelf, zij is het best te omschrijven als een omvangrijke kwebbel, maar wel het pand. Zeer ruim, verdeeld over meerdere ruimtes waaronder een bar, maar vooral heel vol. Overal meubels, allerlei soorten. Veel ingepakt in plastic folie, op dezelfde manier waarop je op een luchthaven je koffer in kunt laten pakken. Elk meubelstuk heeft een prijskaartje. Maar ik vraag me eerlijk gezegd af waarom. Alle stukken die me de moeite waard lijken, blijken niet te koop. Ondanks prijssticker. Want die vindt Marlène zelf mooi. We lopen achter haar aan en gaan in een enorm tempo langs tientallen stukken. Ik kijk af en toe achterom naar Mario. Die heeft dan steevast een grijns op zijn gezicht. Hij heeft dit vaker meegemaakt en snapt mijn verbazing. We eindigen in de bar. Ik vraag Marlène wat hier de bedoeling is. “Hier moet een ontmoetingsplek voor expats komen”, zegt ze. Haar man is muzikant (gitarist denk ik, er hangen meerdere gitaren hoog aan de muur), en hij wil graag muziek, bier en buitenlander combineren. Wij gaan ook zeker uitgenodigd worden, zegt Marlène. Wij wachten af. Nog steeds.

Tijd om te integreren. We wandelen op een zondagmiddag naar beneden, naar Sarnadela, naar de kroeg van José. We zetten ons aan een tafeltje in de schaduw, knikken vriendelijk goedendag tegen de aanwezigen en bestellen een biertje, een flesje Sagres. Geen mini (25 ml), maar een echte van 33 ml. Naast ons zit een oudere man. 84 Jaar zegt hij en ik geloof dat. Hij heeft veel te vertellen. Ik kan het niet allemaal volgen, maar dat lijkt hem niet te deren. Op die leeftijd is het misschien al genoeg als er iemand luistert, ook zonder het te begrijpen. Hij wil niks drinken, praat en gaat na een half uur weer op stap. Naar huis. Dan komt José langs. Handen schudden en voor we het weten staan er 2 flesjes bier op tafel. Met de complimenten van José. Ik ben vast van plan hem ook iets aan te bieden, maar voordat mijn flesje leeg is, komen er weer 2 biertjes. Nu van de tafel naast ons. We proosten en wensen elkaar gezondheid. Voor ik het me realiseer staan er weer 2 flesjes klaar. Als ik dan, snel voor mijn flesje leeg is, toch iets wil, aanbieden, slaat iedereen af. Bedankt, maar we gaan naar huis. Ik blijf een beetje beduusd achter. Blij met mijn dorpsgenoten, maar ook met een schuldgevoel. Inlossing zal moeten wachten tot de volgende keer. Schuld drukt wel zwaar. Dom ook. Volgende keer ga ik ook aan de mini’s.

De huiskat, die er ongeveer net zo beroerd uitziet als zijn voormalige baas Rui, heeft in de gaten dat hij het niet van ons moet hebben. We zien hem nu regelmatig bij de onderbuurvrouw of Marie-José die nog iets verderop woont. Huisdieren zijn voor ons sowieso niet handig, maar dat wil niet zeggen dat we geen dieren in en om het huis hebben.

Neem nou onze huiszwaluwen. In Rheezerveen hebben we veel nestelende boerenzwaluwen. Die zijn niet bang uitgevallen. Ze komen bijvoorbeeld brutaalweg op de lamp boven de veranda zitten. Als ik dan naar buiten loop om de zwaluw uit te leggen dat ie daar geen nestje mag bouwen, kijkt hij (zij?) mij zwijgend aan. Met een behoorlijk uitdagende blik. Het lijkt dan net zo’n “stare down” zoals kickboxers doen voorafgaand aan een gevecht. Maar tussen ons is het nooit tot een gevecht gekomen. Gelukkig maar, want het zijn prachtige vogeltjes. Hier in Vale de Além zijn de zwaluwen huiszwaluwen. En ze hadden al een nestje onder de dakrand gemaakt vóór wij kwamen. Er zat zelfs al een jong in, konden wij horen. Een heel hongerig jong. Er werd wat af en aan gevlogen door papa en mama (ik denk allebei maar ik vind het moeilijk te zien bij zwaluwen of het een mannetje of een vrouwtje is). Op een gegeven moment worden er door het jong oefenvluchten gemaakt. Eén van de eerste vluchten ging mis. Het jong nam meteen na de eerste stap uit het nest een afslag rechts. En daar zit het raam waardoor Rui zijn etenswaren naar buiten gooide (maar dat was vóór de geboorte van deze zwaluw). Het jong knalde bij ons tegen de schouw van de open haard aan. Hij (of zij, moeilijk te zeggen) bleef versuft zitten. lang genoeg om hem op te pakken. Ik zette hem op de vensterbank bij het open raam. Papa (of mama) was al luidkeels aan het kwetteren. Gelukkig steeg het jong vrijwel meteen op en de ongeruste toon van het gekwetter kreeg een opgeluchte ondertoon. Tenminste dat meende ik te horen, maar ook dat is moeilijk te zeggen bij zwaluwen.

Toen ik vervolgens met een hogedrukspuit het pad voor het huis schoonmaakte heb ik per ongeluk een gekko uit een betonspleet gespoten. Zij (hij?) bleek vooral geschrokken en ging naarstig op zoek naar een nieuwe schuilplek. Die vond ze al snel boven het slaapkamerraam in de ruimte van het rolluik. Toen ik later een jong gekkootje tegenkwam in de woonkamer heb ik die maar naar de betonspleet gebracht. Wellicht zijn eigenlijke thuis. Ik hoop dat mama en kindje elkaar weer gevonden hebben. Hoewel dat misschien niet meer nodig was. Ik weet niet precies op welke leeftijd gekkojong uit huis gaan.

Toen ik even later een stuk achter het huis wilde bevrijden van braamstruiken, zag ik ineens twee bidsprinkhanen tegen de muur omhoog lopen. Bij mijn nadering bleef er een doodstil zitten. De ander draaide om en liep terug naar de bosjes. Maar dan met een loopje dat mij voor de gek moest houden. Hij (of zij, lastig te zeggen bij bidsprinkhanen) maakte bewegingen die moesten suggereren dat hij (of zij) slechts een stukje struik was, wiegend in de wind. Bij mij riep het de associatie op met een vertraagde versie van One step beyond van Madness. Maar daar heeft die sprinkhaan waarschijnlijk geen weet van.

Naarmate we ons huis opknappen en aanpassen wordt het steeds meer “ons” huis. Een likje verf doet al wonderen. Maar ik krijg ook wat meer zicht op Rui, de vorige eigenaar (en dus niet Luis, zoals ik eerder verstaan had). Hij en zijn vrouw zijn begin jaren 90 vol goede moed begonnen. Ongetwijfeld met mooie dromen. Ze hebben een degelijk huis neergezet, met gebruik van goede materialen. Vervolgens is het mis gelopen en is de vrouw van Rui vertrokken. En hun zoon. En daarna heeft zich een drama afgespeeld. Denk ik. De deur tussen garage en huis is ingetrapt. Het slot naar de slaapkamer van Rui is zodanig vastgezet dat de kamer altijd open was. Ook de deur naar boven, via de woonkamer is ingetrapt. Alle andere kamers zaten op slot. Daar had Rui geen sleutel van. En blijkbaar had hij die kamers ook niet nodig anders had hij de deuren ook wel ingetrapt. Nu is het huis ongelooflijk smerig opgeleverd, maar misschien was dat uit zuinigheidsoverwegingen. Ik denk dat Rui zo min mogelijk water en elektriciteit wilde gebruiken. Uit een document dat we gevonden hebben bleek dat hij een pensioen heeft van € 345,- per maand. Dat is zelfs in Portugal niet heel veel. Dus waarom water verspillen aan poetsen en douchen? Of gas voor de geiser om water te verwarmen voor de afwas? Toen ik de eerste keer een pad om het huis probeerde te banen zag ik een stippenpatroon dat me aan een puinwaaier deed denken. Precies onder het raam van de woonkamer. Onder het raam vond ik een zompige, vette plek waar weinig groeide. Wel zag ik, twee meter onder de plek, een kat verlangend naar mij opkijken. Nu snapte ik de puinwaaier. Rui had de gewoonte om restanten van zijn eten uit het raam te kiepen. Overigens ook overbodig geworden medicijnen en veel lege sigarettenpakjes. Dat verklaarde ook het smerige, vettige kozijn in de woonkamer. Het ging waarschijnlijk niet altijd goed. Ik vroeg me af waarom hij niet het keukenraam heeft gebruikt, maar ik denk dat dat is omdat hij niet zo groot is en voor het keukenraam nog het aanrecht zit. Dan is het makkelijker om alles uit het woonkamerraam te kiepen.

Een ander probleempje betreft de afvoer(en). Toen Paulo (van de makelaardij) ons de eerste keer rondleidde, merkte ik in de kelder/onderverdieping een nat spoor langs de binnenmuur. Precies daar waar de keukenafvoer de kelder in komt. “Ja”, zei Paulo, “de meneer heeft een probleempje gehad met de afvoer.” Dat probleempje bleek nooit opgelost. Er ontbrak namelijk anderhalve meter afvoerpijp in de kelder. Toen ik die weer terug had gezet, werkte de afvoer nog niet. Dus dan maar onder de wasbakken alles losgeschroefd. Wat een smurrie! Maar toen dat eenmaal schoon was, en deels vervangen, wilde het water nog niet weglopen. Mijn analyse: de lucht kan er niet uit, dus blokkeert de afvoer. Ook omdat er af en toe wel wat luchtbelletjes opborrelden waarna er weer een beetje water wegliep. Dus maar even behelpen. Afwasteiltje in de gootsteen en als dat vol is dat water bij de planten kiepen. Duurzaam! En als afvoer van de vele emmers schoonmaakwater gebruikten we de wastafel en de wc in de badkamer. Tot ik erachter kwam dat daar ook een lekkage zat. Dat was eerder niet opgevallen omdat we buiten douchen en dus alleen de wastafel gebruiken. En omdat de bodem van de kelder uit zand en stenen bestaat. Het gelekte water verdwijnt dus in de bodem. Tijd voor hulp. En die komt dan ook gewoon aanwandelen! Onze buurvrouw (Marie José) die voor haar moeder zorgt die onze eigenlijke buurvrouw is, kwam aangelopen samen met haar neef José Manuel. Van beroep klusjesman. Hij deed al jaren alle klussen voor het familiebezit in Vale de Além: meerdere huizen, boom- en wijngaarden. Hij had wel tijd volgende week, begreep ik. Hij spreekt namelijk uitsluitend Portugees en volgens mij ook nog in het plaatselijke dialect. Maar het blijkt een gouden kerel. Hij kwam eerst voor de lekkage en een dag later voor de tuin. Dat laatste ging met een tractor met achterop een grote bak waarin een even groot mes wordt aangedreven. Maakt niet uit wat dat mes tegenkomt, het maakt er snippers van. Geniaal. Binnen een goed half uur was onze tuin begaanbaar (en onherkenbaar!). Op verzoek werkt hij ook nog een stapel snoeihout weg dat wij op een stukje grond hadden gedumpt wat eigenlijk ook onze parkeerplaats is. Hij zette nog even een grote duwbak vóór op de tractor. Daarmee maakt hij ons parkeerplaatsje een stuk ruimer, schuift een paar hinderlijk grote keien opzij en duwt een paar boompjes om die voor mijn gevoel te dicht bij de elektriciteitsleiding staan. En dat allemaal op grond die niet van ons is. Maar ja, hij kent iedereen en iedereen is familie. Dus dat zit wel goed.

Op de maaidag bleek overigens het probleem met de lekkage nog niet is opgelost. Tot teleurstelling van José Manuel en mij. Of eigenlijk was het probleem wel opgelost, maar was er nog een tweede probleem. Dus ’s middags ging hij weer aan de gang. Nu moest er serieus gehakt worden in het plafond van de kelder. Het probleem zat in een ingebouwde sifon. Die moest er uit en vervangen worden. Hij regelde hulp voor de middag en ging pas naar huis toen alles opnieuw in het cement zat. En passant ook nog even het keukenafvoerprobleem opgelost. Gewoon een tuinslang zover mogelijk er in proppen, met de kraan open en blijven duwen tot het water er niet meer uitspuit maar doorloopt, naar de septic tank. Zijn analyse: waarschijnlijk een ophoping van vet en vuil.

Vervolgens heeft José Manuel zelfs om 19 uur nog even de badkamer gemopt. Het was zo stoffig van al dat boren en hakken. Onder het genot van een biertje nog even na staan praten (nou ja) en het ook gehad over mogelijk wijnmakerij, en waar ik een goede timmerman kan vinden en wat onze verdere verbouwplannen zijn. Ik denk dat we José Manuel nog wel meer in gaan schakelen komende maanden.

We wisten natuurlijk ongeveer waar we aan begonnen. Maar de twee keer dat we het huis bezocht hebben (eerst met Antonio, toen vrijwel alle sleutels ontbraken en later met Paulo toen die de meeste sleutels wel had) keken we óf we er iets van zouden kunnen maken. Nu gaan we kijken hóe we dat dan moeten doen. Na ons eerste rondje op donderdagmiddag moeten we even prioriteiten stellen. We hebben natuurlijk veel uit NL meegenomen. Maar ook heel veel niet. En wat we mee hebben genomen zit goed ingepakt. Dus eerst maar eens de auto verlossen van zijn zware vracht. Vervolgens een slaapplaats maken. We schrobben een slaapkamer schoon en leggen daar onze matrassen neer. Annette werpt zich op het toilet. Zelden zo’n smerige ruimte gezien.

Dan maken we een lijstje. We moeten eten kopen, maar dat eten ook kunnen bewaren. En zonder koelkast lukt dat niet. Je kunt bij deze temperaturen een stuk kaas niet een dag buiten de koelkast bewaren. En nog een keer bedorven kaas eten trekt ons niet echt. In Arganil weten we een “electrodomésticos”-winkel te vinden. Carla vraagt wat we zoeken. Een koel/vriescombinatie. Nou die hebben ze een paar. We kiezen er een en vragen wanneer die bezorgd kan worden. “Waar?” vraagt Carla. Nou, in Vale de Além, vlakbij Alagoas, vlakbij Sarnadela. “Ooh, wat leuk, dan zijn we praktisch buren! Ken je Casal do Frade? Daar woon ik.”. Nou ja, kennen, ik weet waar het ligt. Volgens Carla komen we in het paradijs te wonen. Zo mooi, zo rustig. Ze wil ons graag helpen. Natuurlijk ook met meer apparaten verkopen maar zeker ook met andere zaken. Ik geef aan dat we nogal wat oude meuk kwijt moeten en dat ik niet weet hoe dat hier werkt. “Nou”, zegt Carla, “dat treft. Een vriendin van mij, Susanna, werkt op de Junta de Freguesía van Pombeiro da Beira. Weet je wat dat is? Een soort gemeentelijke deelraad, waaronder Vale de Além valt. Susanna gaat o.a. over het ophalen van grofvuil. Zij regelt het en dan komt José het ophalen. José is trouwens de eigenaar van dat café in Sarnadela vlakbij jullie. Ik zal haar morgen meteen bellen.” Dat vind ik nou mooi. Dat is Portugal.

Als de basis eenmaal geregeld is (slapen, wc en koelkast) gaan we naar het dorp en trakteren we onszelf op een etentje in het dorp (Arganil). We kennen restaurant O Tasquinha nog van een eerder bezoek. Gelukkig zit het restaurant er nog steeds, is de meneer nog even vriendelijk en het eten puur, eenvoudig en lekker.

Maar hebben ze wel enig idee wat ze allemaal op moeten komen halen? Het is ongelooflijk wat we allemaal vinden. En dat wat we vinden eigenlijk ook allemaal weg kan. Niets mee te beginnen of überhaupt te smerig om aan te pakken. Stel je voor, man en vrouw krijgen ruzie en gaan scheiden. Man is niet gewend iets in het huishouden te doen. En doet dat vervolgens ook minstens 10 jaar niet. Heb je enig idee wat dat betekent voor een keuken, een douche, een wc of een matras? Het is al zaterdagnacht als ik voor het eerst op blote voeten de badkamer in durf te lopen.

Naast slapen en de wc gebruiken, wordt na een paar dagen ook douchen wel fijn. Helaas is die alleen koud. Er zijn mensen die daar bij zweren, maar daar hoor ik niet bij. Er hangt in de keuken wel een geiser, maar die durf ik niet aan te sluiten. Niet getreurd. We hebben al onze kampeerspullen meegenomen, waaronder twee waterzakken van onze grote fietstocht. Twee zakken van ieder vier liter water, waarvan één zak uitgerust met een douchekop. ’s Ochtends op tijd vullen en in de zon leggen en je hebt ’s avonds een echt warme douche. En douchen kan gewoon buiten, dus het water loopt zo naar de bananenplant. Als dat niet duurzaam is.

Op vrijdag heb ik me met een sikkelmes een weg gebaand naar onze enige buitenkraan en de deur naar de kelder. Ik heb maanden gedroomd van een eigen tractor(tje), ben bereid genoegen te nemen met een bosmaaier, maar ben veroordeeld tot handwerk. Maaimachines mogen nu even niet vanwege het brandgevaar. En dat is een reëel gevaar. We waren maandag in Coimbra, bij de Leroy-Merlin (een soort Hornbach). Ten oosten van Coimbra, nabij Penacova woedde een fikse bosbrand. Toen we terug naar huis reden zagen we de rookpluimen zich steeds verder uitbreiden. Eenmaal op ons terras zagen we de as naast ons neerdwarrelen. En dat van een brand die hemelsbreed 30 km van ons verwijderd was. En gisterenavond, toen we nog even met een kopje koffie op ons dakterras zaten hoorden we ineens vele sirenes loeien. We kijken meteen op Fogos.pt, een site die zeer accuraat alle info over bosbranden in Portugal weergeeft. Er bleek een brand ontstaan net aan de andere kant van de berg waar wij wonen. Dan wacht je toch nog even met naar bed gaan tot je leest dat de brand onder controle is. Ook dat is Portugal. Het is soms behelpen, maar wel in een prettige omgeving met leuke mensen!

Wij wisten het steeds zekerder: op maandag 18 juli zou de akte passeren. Gaan we daar op wachten (Ton) of gaan we alvast die kant uit (Annette). Dat laatste dus. Na een leuke kennismakings-bbq op ons resort op zaterdagavond, treffen we op zondagochtend, met een kleine kater, de laatste voorbereidingen. Begin van de middag zijn we zo ver: kar vol, auto vol, gaan! We waren het park nog niet af of de auto gaf een piep en een melding: trekhaakproblemen. Oké. Stekker er niet goed in. Dit bleek de voorbode van een tocht met hindernissen. Om te beginnen gaf de auto deze melding bij elk hobbeltje. Zelfs een voegovergang van een brug gaf deze melding. En wat ik ook deed, het stemde de auto niet tevreden. Hij bleef piepen. Zo erg dat ik bij Zwolle al volledig bereid was om te keren en op maandag een garage te zoeken. Maar dan lukt het om de auto wat langer stil te krijgen. We zijn onderweg. En ergens passeer je dan het punt waarna je niet meer terug gaat keren. Hoe erg de auto ook gaat piepen. We redden het tot Esneux, net onder Luik. Een camping die vorig jaar nog volledig overstroomd was. Nu in wederopbouw. Leuke mensen.

Maandag vrolijk op weg. We gaan proberen Busserolles te bereiken om een avondje bij Jor en Roo te hebben. Het gepiep vanwege de niet goed aangesloten stekker gaat gewoon verder. Blind duw ik de melding steeds weg. Niet wetende dat er ook andere meldingen tussen zitten: motorstoring. Nu kennen we die ook al langer. Negeren werkt meestal prima. Ze maken ons niet blij met dat soort moderne snufjes. Maar dan loopt in een keer het vermogen van de auto terug. Ongeveer de hele dag op N-wegen gezeten en dan nog op het laatst een stukje A20. De temperatuur tikt inmiddels de 40 graden aan.

De snelheid zakt terug naar 60 km per uur. Dat is niet fijn op de A20 waar ook nog de nodige vrachtwagens rijden. Alarmlichten aan en de vluchtstrook op. Zo hobbelen we naar de Aire de Boismandé Ouest, 4 km verder. Bellen met de Nederlandse pechhulp. “Helaas mogen wij niks doen op Franse snelwegen. U moet 112 bellen. Die regelen een garage. Die brengt je dan naar een afrit, dan kun je ons weer bellen en kunnen wij helpen.” Na een diepe zucht 112 gebeld. Binnen 20 minuten is er iemand. Hij “leest ” de auto. Oververhit. Minstens drie keer. Waarschijnlijk meldingen tussen de trekhaakpiepjes door. Ongezien weggedrukt. En ja, de auto is zwaar bepakt en de aanhanger nog zwaarder. En dat in de heuvels met deze temperaturen. Volgens hem kunnen we rustig doorrijden. Op tijd stoppen en motor af laten koelen. Omdat wij geen contant geld hebben, de man geen pinapparaat en de Aire geen ATM, rijden we achter hem aan naar zijn garage. We betalen (goeie business die snelweghulp) en gaan alsnog naar Jor en Roo. Tegen half elf zijn we daar en komt alles goed: Jor had nog wat eten bewaard en schonk een goed glas uit zijn Portugese wijnvooraad. En dan is het leven weer helemaal top! ’s Ochtends heerlijk met zijn vieren buiten ontbeten. Wel in een licht bevuilde lucht: de westenwind heeft de rook van de bosbranden bij Bordeaux ook tot Busserolles geblazen. Jor geeft ons tips over een mooie route en dan gaan we. Omdat we besloten hebben dat we de rest van ons leven geen haast meer hebben pakken we de kleinere wegen. Onderweg wippen we een winkel binnen en gaan met stokbrood, kaasje en agrume lunchen. Met uitzicht op de lokale boulesbaan. Annette merkt op dat er weinig smaak zit aan het kaasje, hetgeen ik volmondig beaam. Voorspellende woorden. In de loop van de middag voelt Annette zich steeds zieker. Ik volg iets later. Last van de maag en erg moe. Omdat ook de auto een storing meldt, zoeken we een parkeerplek in de schaduw. Klep open en allemaal even afkoelen. Annette pakt een dekentje en gaat liggen. Even later komt ze overeind en gooit in vier golven alles er uit. Ik word een beetje jaloers. Ik wil namelijk ook een lege maag. Ik zoek de bosjes op en steek mijn vinger een paar keer in mijn keel. Helaas, het klinkt als overgeven, het lijkt op overgeven maar er komt niks uit. En lost dus niks op. We besluiten naar Dax te rijden, 40 km verder. Daar is een kleine camping en dat is genoeg voor nu. Net voor de camping is een Intermarché. We kopen wat soep, brood en noedels. Nog geen zin in, maar wie weet. Als we het parkeerterrein afrijden voel ik iets omhoog komen. Ik schat dat ik max 30 seconden heb. Gelukkig is er naast het parkeerterrein een carwash, omzoomd door bosjes. Ik red het net tot de bosjes en gooi mijn kaas er ook uit. Dat lucht op. Nu naar de camping. Dan hebben we ook weer eens mazzel. Als we aan komen rijden gaat de slagboom omhoog. Een oudere mevrouw wil het terrein afrijden. Als ze ons ziet, rijdt ze weer achteruit het terrein op. We hebben nog net de mevrouw van de camping getroffen! Annette voelt zich nog steeds beroerd en vult nog maar eens een plastic zak met restanten van de lunch. Even douchen en naar bed. Eten hoeft niet. ’s Ochtends voelen we ons iets beter. We rijden Baskenland in bij 20 graden en regen. Voorbij Vitoria-Gasteiz gaat de zon volop schijn en knappen wij ook op. Zelfs de auto werkt mee: geen meldingen. We kamperen in Ciudad Rodrigo. We eten onze soep en noedels. ’s Nachts hebben we allebei nog een oprisping, die we in de kiem weten te smoren. Op de camping moet de aanhanger afgekoppeld worden. Dus de volgende dag weer meldingen. Gelukkig zijn we er bijna. Maar dan gaan we ook weer meer de bergen in en meldt de auto zich opnieuw. Op 1,9 km van ons nieuwe huis lukt het niet meer. Auto in de berm, klep open en Maria João bellen dat we niet vóór maar ná de lunch de sleutels komen halen. Als we weer durven te rijden besluiten we eerst naar ons huis te gaan om de aanhanger daar te laten staan. Na wat gepuzzel lijkt het mij verstandig de aanhanger achteruit ons pad op te rijden. Maar dat is het niet. Rook en stank: weg koppelingsplaten. Jammer, maar van later zorg. Eerst naar Maria João voor de sleutels. Als we haar kantoor binnen stappen staat ze al lachend met de sleutelbos te zwaaien. Ze gaat ons met nog meer zaken helpen, maar we moeten eerst maar snel gaan kijken hoe het huis er bij staat. “En, oh ja, ik zou de sloten vervangen, je weet maar nooit.” Vanuit ons streven om lokaal te kopen gaan we naar de ijzerwarenzaak in Góis. Vlak naast het advocatenkantoor van Maria João. Daar kopen we vooral schoonmaakmiddelen en tuinspullen: snoeischaar, sikkelmes, handschoenen. En dan gaan we naar ons huis. Dat is nog even spannend: is het écht leeg? En zo ja, wat staat er nog in? Ja, het is leeg en ja, alles staat er nog. Vooral heel veel meuk…..